رضایت شغلی
تعریف رضایت شغلی
رضایت شغلی یعنی دوست داشتن وظایف مورد لزوم یک شغل، شرایطی که در آن کار انجام می گیرد و پاداشی که برای انجام آن دریافت می شود.
این که فعالیت های یک فرد در قالب شغل وی به چه میزان نیازهای آن فرد را برآورد می نماید بستگی به قضاوت وی دارد.چنانچه جنبه های مثبت بر جنبه های منفی غالب شود در چنین شرایطی فرد احساس رضایت از شغل را بدست خواهد آورد.
برخورداری از رضایت شغلی باعث افزایش کارایی و راندمان عمل خواهد بود.یکی از اهداف مشاوره شغلی نیز این می باشد که به افراد کمک نماید شغلی را برگزیند که از آن راضی باشد. عدم رضایت از شغل، عامل مذمت و دلزدگی از شغل خواهد بود.گینزبرگ و همکاران (1951) که رضایت شغلی را مورد مطالعه قراردادند به دو نوع رضایت شغلی اشاره میکند. 1-رضایت درونی 2-رضایت بیرونی
رضایت درونی خود حاصل دو عامل می باشد. اول لذتی که انسان از پرداختن به کار می کند و دوم لذتی که بر اثر مشاهده پیشرفت و یا انجام برخی مسئولیت های اجتماعی و به ظهور رساندن توانایی ها و رغبت فردی، به انسان دست می دهد. شرایط بیرونی با عوامل محیط کار مرتبط است. رضایت شغلی به عوامل متعددی بستگی دارد که برخی عبارتنداز:
- 1)حقوق و دستمزد: حقوق یا دستمزد، چیزیست که به افراد امکان می دهد نیازهای دلخواه زندگی خویش را تامین نمایند. بنابراین یکی از عوامل اساسی رضایت شغلی [بخصوص در شرایط کنونی] تلقی می گردد.
- 2) امنیت شغلی: برخورداری از امنیت شغلی بالاترین رتبه را در بین عوامل موثر دارد.امنیت یعنی نترسیدن از چیزی، در مورد اشتغال امنیت شغلی یعنی نترسیدن از اینکه افراد شغلشان را بر اثر تصادف، ورشکستگی، اخراج، تعطیلی، تغییر رشته و... از دست بدهند. در خیلی از مواقع افراد حاضرند در یک شغل با حقوق کم و متوسط ادامه دهند تا شغلی که پردرآمد است ولی نامطمئن می باشد.
- 3) شرایط محیط کار: اگر محیط کار از شرایط مناسب با روحیه و شخصیت افراد باشد و جنبه حمایت روانی- عاطفی از شاغلین را داشته باشد، بطوری که افراد احساس راحتی خیال کنند و از اضطراب و استرس به دور باشند، در چنین شرایطی، رضایت افزایش پیدا می کند.
- 4) امکان پیشرفت حقوقی: معمولا افراد دوست دارند در فرآیند اشتغال خویش، مراتب پیشرفت و ترقی را طی کنند و به افرادی که این حس در آنها قوی است حساسیت خاصی به این عامل از خود نشان می دهند. امکان وجود مراتب رشد سازمانی، رضایت درونی را افزایش می دهد.
- 5) منزلت اجتماعی: اینکه شغل مورد نظر چقدر با اقبال عمومی مواجهه می باشد و به چه میزان دیدگاه رفتار عمومی نسبت به آن شغل مثبت و از دید آنها ارزشمند می باشد. در میزان رضایت شغلی تاثیر گذار می باشد.
- 6) روابط انسانی درون سازمانی: کیفیت ارتباط شاغلین با یکدیگر و شاغلین با سرپرستان و میدانی کار کنند که پذیرای آنها باشند و به هنگام مواجه شدن با مشکل و مسئله ای حمایت کنند. اگر چنین شرایطی حاکم نباشد، رضایت شغلی دچار افت میشود.
موفقیت شغلی
موفقیت عبارت است از دستیابی به هدفی که در نظر انسان است و با رسیدن به آن هدف برای خود اعتباری کسب می کنند.
به نظر کرایتر، موفقیت شغلی نوعی قضاوت ارزشی است که برای افراد مختلف معنای متفاوتی دارد.
درواقع برداشت افراد از موفقیت متفاوت است. عده ای موفقیت شغلی را پیشرفت شغلی، افزایش مهارت و کسب تخصص می دانند. درحالی که عده ای دیگر موفقیت شغلی را کسب درامد و حقوق بیشتر می دانند.
به نظر مزلو، ارضای نیازهای جسمانی مانند خواب، خوراک، تولید مثل و… در ایجاد موفقیت شغلی موثر هستند.کسی که نیازهایش به خوبی برطرف شود، سریع تر به موفقیت شغلی دست پیدا می کند
- - الگو برداری از افراد موفق
- - تعیین اهداف بزرگ
- - پردازش خلاقیت
- -استفاده حداکثر از زمان
- - پشتکار
- اعتماد به نفس
- نهایت استفاده از هوش و استعداد
- استفاده از خدمت ها
- خواستن
اقدامات لازم جهت طرح ریزی شغلی_ حرفه ای
برای طرح ریزی شغلی و حرفه ای همانند سایر امور باید برنامه ریزی به عمل آید.برنامه ریزی جهت طراحی طرح ریزی شغلی و حرفه ای، اقداماتی را طلب می نماید که عبارت اند از:
الف) مطالعه خویشتن
درک پیدا کردن از آنچه هستید، آنچه که بر آن ارزش میگذارید و آنچه که می خواهید بشوید، اساس هر نوع طرح ریزی شغلی است.در مطالعه خویشتن فرد می آید نقاط قوت و محدودیت، اهداف و سوال شخصی خود را بررسی می کند و به درک منطقی از خود می رشد.شاخصه هایی که در این مطالعه باید مدنظر قرار گیرد شامل: توانایی ذهنی، استعداد، رغبت و شخصیت
خارج شدن از محدوده ذهنی شغلی و آشنایی با تعداد زیادی شغل بطور کامل و آگاهی یافتن از ویژگی ها و دریافت پاسخ سوال ها، اقدام اساسی در طرح ریزی شغلی می باشد.
ب) بررسی کامل و گسترده مشاغل
خارج شدن از محدوده ذهنی شغلی و آشنایی با تعداد زیادی شغل بطور کامل و آگاهی یافتن از ویژگی ها و دریافت پاسخ سوال ها، اقدام اساسی در طرح ریزی شغلی می باشد.
ج) به شغل های مختلف از راه های مختلف می توان ورود نمود
. برخی مشاغل از مسیر طی کردن کارآموزی و شاگردی است و برای برخی از مشاغل در دست داشتن گواهی نامه و گذراندن دوره خاص راه ورود می باشد.برای ورود به برخی مشاغل، برخورداری از گواهی نامه تحصیلی در سطح کاردانی یا کارشناسی و یا کارشناسی ارشد الزامی است. برای ورود به مشاغل دولتی، شرکت در آزمون های استخدامی الزامی است.
د) تعیین منطقه جغرافیایی شغل
جوینده کار باید معین نماید که آیا فقط در منطقه و محل سکونت خودش دنبال کار می باشد یا اینکه در محل های دورتر از محل سکونت خود نیز می تواند اشتغال داشته باشد.
ه) کسب مهارت های کاریابی
بعد از آنکه شغل مورد نظر شناسایی گردید، آمادگی های اولیه و مقدماتی لازم دارید تا در صورت موفقیت وارد آن شغل شوید، که اولین اقدام مهارت در تنظیم رزومه تحصیلی و شغلی است.
انگیزش شغلی
انگیزش را در لغت با واژه هایی چون هدف، میل، نتیجه، انگیزه قصد و مقصود آورده اند. انگیزش به مفهوم حرکت دادن نیز آمده است. در سازمان های شغلی امروزه، انگیزش به مفهوم ترغیب شاغلین به تلاش بیشتر در کارشان می باشد. یک شاغل با انگیزه کسی است که سخت کار و تلاش می کند.پس کلید انگیزش، ترغیب کارکنان به انجام کاری است. بر این اساس انگیزش چیزی نمی باشد که از بیرون به شاغلین تزریق گردد بلکه پدیده ای است که باید از درون هر کسی برآید.
سازگاری شغلی
سازگاری شغلی وقتی شکل می گیرد که رابطه فرد و شغل دچار مشکل می گردد.در فرآیند اشتغال، افراد مختلف به لحاظ برخورداری از تفاوت های فردی از قدرت انعطاف و سازگار شدن متفاوتی برخوردار می باشد که این تفاوت ها معمولا خود را در رابطه با همکاری با همکاران، همکاری با زیردستان و بالا دستان، شرایط فیزیکی محیط کار و… دچار مشکل می نماید و خود را در قالب دیر آمدن، به بطالت گذراندن وقت در حین کار، کم کاری، غیبت های مکرر، خراب کاری، اختلال در نظم و… نمایان می نماید.
برای ادامه فعالیت شغلی و پرهیز از شکست شغلی لازم است افراد خود را با شغلشان که برگزیده اند سازگار نمایند چرا که شغل نمی تواند خود را با کارکنان سازگار نماید. سازگاری با شغل به مفهوم پذیرش شغل با شرایطی که دارد و برخورداری از آرامش روان که فرد را از درون آزار ندهد. در خصوص سازش شغلی نظریه های متعددی وجود دارد که سه مورد از آنها به شرح زیر می باشد:
الف) نظریه رشدی
بر اساس این دیدگاه فرآیند سازش شغلی به موازات رشد عمومی انسان پیش می رود و سازش شغلی در حال تغییر و تحول می باشد. از این رو سازش شغلی پدیده ای ثابت، پایدار و دائمی نمی باشد. بر این اساس ممکن است فردی مدتی با شغلش سازش نموده و با ورود به مرحله جدیدی از رشد، قدرت سازگاری اش دچار تغییر شود و نتواند با شغل خودش سازش نماید حتی ممکن است از دستش بدهد.
ب) نظریه روان پویایی
بر اساس این دیدگاه، کار عامل ارتباط فرد با اجتماع است و از سوی دیگر توجه به نیازها و تامین آنها از طریق اشتغال، عامل سازگاری است. لذا تا زمانی که نیازها برطرف نشوند سازش شغلی اتفاق نخواهد افتاد.
د) پذیرش واقعیت موجود اجتماعی و اثرات عوامل محیطی
از جمله عوامل موثر در طرح ریزی شغلی-حرفه ای در جامعه کنونی ایران، پذیرش واقعیت های موجود اجتماعی و اثرات عوامل محیطی بر چگونگی انتخاب شغل در جامعه است. محدودیت و واقعیت های موجود اجتماعی در شرایط فعلی اقتصادی ایران مشکلاتی را برای جویندگان شغل ایجاد نموده است.
نقش خانواده در مشاوره شغلی
مهمترین عامل در خصوص نقش خانواده ها در راهنمایی و مشاوره شغلی این است که خانواده ها باید بپذیرند که پیروی از یک نظام تکراری و سنتی، عرصه کسب و کار در شرایط کنونی پاسخگو نمی باشد و با آن دیدگاه امکان شاغل شدن کلیه نیروهای جویای کار در جامعه امکان پذیر نخواهد بود. در این راستا اقدامات زیر را می توان انجام داد:
1)ایجاد و ترویج فرهنگ کار آفرینی
خانواده ها باید در نسل های کوچکتر خود این ارزش را به وجود آورند که آنها قبول کنند که برای بقای انسانی خویش باید در جامعه شغلی داشته باشند و خودشان مبدع آن باشند و منتظر نباشند که والدین یا دولت برای آنها شغل ایجاد نمایند.
2) تعیین مسیر شغلی
خانواده می تواند در طرح ریزی شغلی فرزندان، یار و کمک یار فرزندان باشند و این طرح ریزی را به گونه ای طرح کنند که جسارت و قدرت اعتماد به نفس به فرزندان داده شود که اقدامات کارآفرینانه بردارند.
3) توانمند سازی
از ویژگی های مشاغل در شرایط کنونی این است که همانند مشاغل تحت تاثیر تکنولوژی، بخصوص فناوری های جدید قرار دارند.
4) راه اندازی و اداره کسب و کار
وقتی فردی با بررسی های لازم اقدام به اجرای فکر خود در قالب کسب و کار برآمد، در این مرحله خانواده با استفاده از تجارب خود می توانند فرزندانشان را در اداره و مدیریت کسب و کار، یاری و مددرسان باشند.
دیدگاهتان را بنویسید